Ψήφο στα 17

Σήμερα άκουγα στο ραδιόφωνο μια διαφήμιση για το ποδοσφαιρικό στοίχημα. Στο τέλος λέει «Συμμετοχή για άτομα άνω των 21 ετών. Παίξτε υπεύθυνα». Δηλαδή, σε σχέση με το στοίχημα η πολιτεία αναγνωρίζει ότι, για να παίξει κάποιος υπεύθυνα, πρέπει να είναι τουλάχιστον 21 ετών. Γιατί όμως 21 και όχι 20 ή 22? Πώς το αποφάσισαν αυτό οι νομοθέτες; Αυθαίρετα; Σίγουρα όχι. Συμβουλεύτηκαν τα στοιχεία που μας δίνει η επιστήμη πάνω στη διαδικασία της σωματικής και της πνευματικής ωριμότητας. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι ο ανθρώπινος σκελετός αναπτύσσεται μέχρι τα 25. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μέχρι πότε αναπτύσσεται;

Στο σημείο αυτό χρειάζεται να κάνουμε ένα διαχωρισμό ανάμεσα στις διανοητικές λειτουργίες και τη βιολογική ολοκλήρωση του εγκεφάλου. Ο Jean Piaget (1896-1980) έχει συνεισφέρει πολλά στο χώρο της Εξελικτικής Ψυχολογίας. Η θεωρία του για τη διανοητική εξέλιξη θεωρείται κλασική. Σύμφωνα με τα ευρήματά του, οι διανοητικές μας λειτουργίες ολοκληρώνονται γύρω στα 16. Δηλαδή ό,τι διανοητικές λειτουργίες μπορεί να κάνει ένας 26άρης μπορεί να κάνει κι ένας 16άρης (αρκεί να έχει τον ίδιο δείκτη νοημοσύνης).  Αυτό όμως, σημαίνει ότι έχουν και τις ίδιες ικανότητες;

Οι επιστήμες που ασχολούνται με τον εγκέφαλο το 2000 μας πληροφορούν ότι η βιολογική ολοκλήρωση του εγκεφάλου συντελείται στα 21. Συνεπώς μπορεί ο 16αρης και ο 26αρης να έχουν τον ίδιο δείκτη νοημοσύνης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν και τις ίδιες διανοητικές ικανότητες. Για παράδειγμα, ένας 16άρης μπορεί να οδηγεί το ίδιο καλά όσο ένας 26άρης. Μόνο που η διαδικασία της βιολογικής εξέλιξης κάνει τον εγκέφαλο του 26άρη 2000 κυβικά ενώ του 16άρη είναι στα 1600. Δηλαδή δεν έχει πραγματωθεί ακόμα όλο το δυναμικό της διανοητικής του εξέλιξης.

Αυτές τις μέρες, γίνεται συζήτηση για το δικαίωμα ψήφου στα 17. Μάλιστα δεν είναι σαφές αν απαιτείται η ολοκλήρωση του 17^ου έτους ή αν συμπεριλαμβάνει και όσους διανύουν το 17^ο έτος της ηλικίας τους. Στη δεύτερη περίπτωση ψηφίζουν και οι 16άρηδες. Ένα παιδί που γεννήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου του 2000, στις 31 Δεκεμβρίου του 2016 κλείνει τα και από 1^η Ιανουαρίου του 2017 θεωρείται 17!

Για τα στοιχήματα υπάρχει νόμος που απαγορεύει να παίζει τυχερά παιχνίδια όποιος είναι κάτω από τα 21 και όλες οι διαφημίσεις καταλήγουν με τη φράση «παίξτε υπεύθυνα». Αν για να παίξεις υπεύθυνα πρέπει να είσαι 21 για να ψηφίσεις υπεύθυνα πόσο πρέπει να είσαι;