Τα Debate

Είναι μερικές αγγλικές λέξεις που δυσκολεύομαι να τις μεταφράσω μονολεκτικά στα Ελληνικά. Ανάμεσά τους είναι και η λέξη debate. Στα αγγλικά σημαίνει κάτι ανάμεσα σε συζήτηση και διαφωνία ή ακόμα και αντιπαράθεση. Κάποτε είχα ακούσει μια δημοσιογράφο να την αποδίδει μονολεκτικά με πολύ εύστοχο τρόπο, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ.

Προεκλογική περίοδος και σίγουρα θα υπάρξουν τέτοια debate. Υπάρχουν διάφορα είδη debates: Το ποιο απλό είναι η μονομαχία. Εδώ υπάρχουν δύο παραλλαγές: Στη μία, οι δύο υποψήφιοι  απαντούν σε ερωτήσεις που θέτουν οι δημοσιογράφοι, χωρίς να γίνεται ανάμεσά τους διάλογος. Έτσι ήταν το debate ανάμεσα στον Κώστα Καραμανλή και τον Λεφτά Υπάρχουν. Τα debate αυτά είναι κατά τη γνώμη μου «ξύλινα». Τα περισσότερα (αν όχι όλα) τα μέχρι τώρα debates που έχουν γίνει στον τόπο μας είναι αυτού του είδους. Οι ψηφοφόροι δεν έχουμε ανάγκη από τέτοιου είδους συζητήσεις. Τις έχουμε μπουχτίσει από τα τηλεοπτικά παράθυρα. Θέλουμε κάτι πιο αυθεντικό, πιο ζωντανό.

Από πολιτική ξέρω όσα και ο μέσος Έλληνας ψηφοφόρος. Όμως, από πολιτική ψυχολογία γνωρίζω περισσότερα. Ποια είναι τα στοιχεία που θ΄ αποκάλυπτε ένας τέτοιος διάλογος που δεν αποκαλύπτονται με τα ξύλινα debates:

1.          Αυθεντικότητα: Η ικανότητα του κάθε υποψηφίου να μπορεί να μιλά και να συμπεριφέρεται χωρίς σενάριο. Οι ψηφοφόροι δεν ψάχνουμε για ηθοποιούς που θα παίξουν κάποιο ρόλο. Θέλουμε για ηγέτες αληθινούς ανθρώπους ικανούς ν΄ ανταπεξέλθουν στο απρόβλεπτο. Κι αυτό μας φέρνει στο επόμενο.

2.          Τι ανακλαστικά έχει στη συζήτηση; Πώς αντιδρά στην απρόβλεπτη και δύσκολη ατάκα του αντιπάλου; Εξηγεί, απολογείται, κατηγορεί, επιτίθεται, απειλεί. Δεν μας ενδιαφέρει μόνον τι λέει αλλά και πώς συμπεριφέρεται. Το να έχεις απλά ευφράδεια και να είσαι ετοιμόλογος δεν αρκεί. Έτσι ήταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

3.          Έχει καθόλου χιούμορ ή ακολουθεί τις συμβουλές των επικοινωνιολόγων που θέλουν να του επιβάλουν την εικόνα που θα βγάλει προς τα έξω;

4.          Εμπνέει εμπιστοσύνη: Έχει κάνει μέχρι τώρα αυτά που έπρεπε να γίνουν στην ώρα τους; Αυτό ονομάζεται συνέπεια. Αυτά που έχει πει και λέει επαληθεύονται από την  πραγματικότητα; Αυτό σημαίνει εντιμότητα. Έφερε μέχρι σήμερα τ΄ αποτελέσματα που δήλωνε ότι θα φέρει;

Βέβαια, με βάση την Ελληνική πραγματικότητα ένα τέτοιο debate ανήκει στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Πάλι κάτι ξύλινο θα δούμε και οι μόνοι που κάτι θα κερδίσουν είναι οι διαφημιστικές εταιρείες οι οποίες θα μας πήξουν στο σανό στα διαλείμματα.

Μια και μιλάμε για πολιτική ψυχολογία μου έρχεται στο νου το debate που έγινε το Φεβρουάριο του 2011 ανάμεσα στον Μιχάλη Δουκάκη (υποψήφιος των Δημοκρατών) και τον George Bush που εκπροσωπούσε τους Ρεπουμπλικάνους. Αν συνοψίσουμε αυτά που είπε ο καθένας, δεν έχουν καμία σχέση με το αποτέλεσμα του debate στο οποίο ο Bush κέρδισε κατά κράτος τις εντυπώσεις. Ποια ήταν η διαφορά: Ο Δουκάκης έλεγε αυτά που πίστευε ότι μπορούν και πρέπει να γίνουν μ΄ ένα σοβαρό και αγέλαστο ύφος, σαν να ήταν ο τιμωρός που θα έρθει να σώσει την κοινωνία. Ο Bush με λίγα λόγια έλεγε «θα σας αλλάξω τα φώτα. Θα κάνω πολέμους για να δουλέψει η βιομηχανία μας και άλλα τέτοια. Τα έλεγε όμως με χαμόγελο και με γλυκύτητα. 

Αφού τον ψήφισαν οι Αμερικάνοι και η ανθρωπότητα ένιωσαν τη γλύκα: Αφγανιστάν, Ιράκ, Σουδάν και πάει λέγοντας...