Βρες καινούργια ενδιαφέροντα

- Μια κουβέντα είναι αυτή. Το θέμα είναι πώς;

Με την αδελφή σου είσαστε πανομοιότυπα δίδυμα. Μέχρι τα 18 ζούσατε μαζί. Πηγαίνατε στο ίδιο σχολείο, κοιμόσασταν στο ίδιο δωμάτιο, είχατε κοινούς φίλους και γενικά, κάνατε πολλά πράγματα παρέα. Στα 18, εσύ έφυγες για σπουδές στην Κρήτη ενώ η αδελφή σου πέρασε στη Σχολή Καλών Τεχνών. Από κει και πέρα οι ζωές σας εξελίχθηκαν διαφορετικά.

Τώρα, είστε 35 ετών. Ας υποθέσουμε ότι σας ζητάνε να καταγράψετε αυτά που θυμόσαστε από την κοινή ζωή που ζήσατε για 18 χρόνια. Κάποιες αναμνήσεις σας θα είναι κοινές και, κάποιες άλλες θα είναι διαφορετικές. Αυτό είναι απολύτως φυσικό να συμβαίνει, μια και αυτά που ζήσατε μέχρι τα 18 δεν ήταν ταυτόσημα. Ήταν απλώς παρόμοια. Όμως, σύμφωνα με τον Alfred Adler, ο κυριότερος λόγος που θα θυμηθείτε διαφορετικά πράγματα, είναι ότι απ’ τα 18 και πέρα εξελιχθήκατε διαφορετικά. Η καθεμία στο παρόν έχει διαφορετικές ανάγκες από την άλλη.

Ας πούμε ότι η αδελφή σου, στα 35, είναι πλέον μια αναγνωρισμένη ζωγράφος με εκθέσεις και βραβεία. Όμως, στις επαφές της με το άλλο φύλλο τα έχει κάνει «μαντάρα»: Από τα 22 μέχρι τα 35, αναλώνεται σε σχέσεις που την ταλαιπωρούν και τη φθείρουν. Τρέχει σε ψυχολόγους, ψυχιάτρους που της δίνουν χάπια, αστρολόγους, μέχρι και σε καφετζού έχει πάει…

Από την άλλη, εσύ αποφοίτησες από το τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου στα 23 στην Κρήτη, έπιασες αμέσως δουλειά σε μία εταιρεία στο Ηράκλειο και στα 25, παντρεύτηκες το γιο του αφεντικού. Στα 35 έχεις δυο κόρες 7 και 6 ετών. Ο γάμος σου πάει καλά. Αυτό που σ’ ενοχλεί είναι ότι εξακολουθείς να είσαι υπάλληλος του πεθερού σου. Το όνειρό σου είναι ν’ ασχοληθείς με το αντικείμενο των σπουδών σου που είναι τα ηχοσυστήματα. Όμως, αυτό το μίγμα οικογενειακών και επαγγελματικών σχέσεων δεν σου αφήνει περιθώρια να πραγματοποιήσεις τα σχέδιά σου.

Σύμφωνα με τον Adler, αυτά που θα θυμηθεί τώρα η καθεμία απ’ την κοινή ζωή που είχατε μέχρι τα 18, καθορίζονται από τις τωρινές σας ακάλυπτες ανάγκες. Για παράδειγμα, εσύ μπορεί να θυμηθείς πως, όταν ήσασταν 10 χρονών, ο μπαμπάς έφερε ένα καινούργιο στερεοφωνικό στο σπίτι. Η δίδυμη αδελφή σου, αυτό το έχει ξεχάσει τελείως. Από την άλλη, η αδελφή σου θυμάται ότι στα 14 ήταν πολύ ερωτευμένη μ’ έναν συμμαθητή σας που εσύ το είχες ξεχάσει εντελώς.

Η ανάμνησή σου από το ηχοσύστημα, συμβολίζει την τωρινή σου ανάγκη για επαγγελματική ανεξαρτησία και εξέλιξη. Η ανάμνηση της αδελφής σου, απ’ τον εφηβικό της έρωτα, συμβολίζει την τωρινή της ανάγκη για μια συντροφική (ή έστω ερωτική) σχέση. Σύμφωνα πάντα με τον Adler, το περιεχόμενο των αναμνήσεων δεν έχει τόση σημασία, όσο οι ανάγκες που αυτές οι αναμνήσεις συμβολίζουν.

Γι αυτόν ακριβώς το λόγο στην αναζήτηση που θα κάνουμε από εδώ και πέρα, θα εστιάσουμε στους συμβολισμούς των αναμνήσεών μας. Με αυτόν τον τρόπο πιστεύω ότι θα καταφέρουμε να εντοπίσουμε τις τωρινές μας ανάγκες. Αν το πετύχουμε αυτό, τότε θ’ ανοίξει μια λεωφόρος που θα μας οδηγήσει στις καινούργιες μας «αγάπες». Το λεωφορείο που θα μας μεταφέρει εκεί αποτελείται από δύο στοιχεία: Τη φαντασία και τη δημιουργικότητα. Αν μάλιστα συνθέσουμε αυτά τα δύο στοιχεία, προκύπτει ένας συνδυασμός: Η δημιουργική φαντασία. Αν καταφέρεις να εντοπίσεις τις τωρινές σου ανάγκες και ταυτόχρονα διαθέτεις δημιουργική φαντασία, οι πιθανότητες να βρεις μια καινούργια «αγάπη» που θα δώσει ένα νέο νόημα στη ζωή σου, αυξάνονται πολύ.

Όμως, μια παροιμία λέει: «Με πορδές δεν βάφονται αυγά». Αν αυτό το κείμενο το διαβάσεις στην ξάπλα, δεν έχει να σου δώσει πολλά. Θα μάθεις κάτι παραπάνω για μένα, αλλά για σένα θα μάθεις λίγα. Αν όμως πιάσεις ένα χαρτί κι ένα μολύβι κι αρχίσεις κι εσύ να κάνεις τις καταγραφές που έκανα εγώ, τότε σου υπόσχομαι ότι το αποτέλεσμα θα σε ανταμείψει.

 

Εισαγωγή στις «αγάπες»

- Κύριε Πιντέρη, έχω κατάθλιψη.

- Κι εγώ.

- Πώς είπατε;

- Κι εγώ έχω κατάθλιψη.                                                                                          

- Μα τότε, πώς θα μπορέσετε να με βοηθήσετε;

- Μπορεί και να μη μπορέσω.

Η κοπέλα έχει μείνει άναυδη. Κάνει μια μικρή παύση, ανασυγκροτείται και συνεχίζει:

- Αν το ήξερα αυτό, δεν θα έκλεινα ραντεβού μαζί σας.

- Δηλαδή τι θέλεις; Κάθε φορά που έχω κατάθλιψη να κλείνω το... μαγαζί;

- Και τώρα, τι θα γίνει;

- Σαν τι θέλεις να γίνει; Θ’ ασχοληθούμε με την κατάθλιψή σου.

- Μα πώς; Αφού κι εσείς υποφέρετε από την ίδια αρρώστια!

- Κατ’ αρχή δεν έχω καμία «αρρώστια». Απλά, εδώ κι ένα διάστημα δεν έχω καμιά ιδιαίτερη χαρά στη ζωή μου.

- Γιατί έχετε κατάθλιψη;

Ενδιαφέρεται να μάθει για μένα. Αυτό το στοιχείο είναι καλός οιωνός. Μάλλον, λέει ότι έχει κατάθλιψη αλλά, στην πραγματικότητα δεν έχει. Κάποιος που έχει κατάθλιψη δεν ενδιαφέρεται για τα προβλήματα των άλλων. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας και το υπέροχο ντύσιμο, το βάψιμο, και το μαλλί που είναι από κομμωτήριο, τότε η διάγνωση της κατάθλιψης αποκλείεται. Ξέρεις πόση ενέργεια απαιτούν όλ’ αυτά; Ένας καταθλιμμένος άνθρωπος δεν διαθέτει τέτοια ενέργεια. Όμως δεν κάνω κανένα σχόλιο και απαντώ στην ερώτησή της:

- Καταθλίβομαι γιατί έχω ξεμείνει από αγάπη.

- Σας άφησε η γυναίκα σας;

- Αυτό δεν μπορεί να γίνει διότι, δεν έχω γυναίκα.

- Α, δηλαδή έχετε κατάθλιψη επειδή δεν έχετε γυναίκα.

- Δεν μου λείπει η γυναίκα. Η μούσα μου λείπει.

- Δηλαδή θέλετε να ερωτευτείτε.

- Ναι, αλλά όχι απαραίτητα μια γυναίκα.

- Δηλαδή;

- Όταν λέω ότι θέλω να ερωτευτώ, εννοώ πως θέλω μια έμπνευση να μου γεμίσει τις μπαταρίες και να λειτουργήσει σαν κίνητρο.

- Αχ, κι εγώ αυτό θέλω. Είμαι 32 χρονών, έχω καλή δουλειά, καλή σχέση, καλή οικογένεια, κι όμως έχω κατάθλιψη!

Περί... κατάθλιψης

Κατ’ αρχή νομίζω πως η κοπέλα όντως τα πιστεύει αυτά που λέει. Βέβαια, δεν αναφέρει κάποιο φανερό λόγο για τον οποίο να καταθλίβεται. Σ’ αυτή την περίπτωση, με τις μέχρι τώρα γνώσεις μου, μπορώ να σκεφτώ 4 διαφορετικούς λόγους. Τους αναφέρω επιγραμματικά:

α. Ζει μια ζωή που είναι ενάντια στη φύση της αλλά, επειδή τα πράγματα τα μετράει με βάση τις υλικές ανάγκες, δεν καταλαβαίνει ότι οι συναισθηματικές της ανάγκες είναι ακάλυπτες.

β. Ξέρει πολύ καλά τι της συμβαίνει αλλά, κάνει το βλάκα για να μη χάσει τις βολές της.

γ. Γεννήθηκε με «ζαβό» νευρικό σύστημα. Πώς κάποιοι κληρονομάνε μια μυωπία ή ένα ευαίσθητο στομάχι; Η κοπέλα κληρονόμησε ένα... ελαττωματικό νευρικό σύστημα. Έτσι, ενώ όλα πηγαίνουν πρίμα στη ζωή της, αυτή έχει τη νόσο «κατάθλιψη».[1]

δ. Κι ερχόμαστε τώρα στον 4^ο λόγο που είναι το κυρίως θέμα μας. Η κοπέλα δεν έχει κάποια έμπνευση που να λειτουργήσει σαν κίνητρο. Πιστεύω ότι η σχέση έμπνευσης και κινήτρου είναι αμφίδρομη. Όταν έχεις το ένα, αυξάνονται οι πιθανότητες ν’ αποκτήσεις και το άλλο. Για παράδειγμα, έχεις την έμπνευση να διακοσμήσεις το σπίτι σου μ΄ έναν καινούργιο τρόπο. Αν αυτή η έμπνευση γίνει κίνητρο να ενεργοποιηθείς και να βγεις απ’ την «κατάθλιψη», τότε έχεις μπει σε μια φάση ανανέωσης και εξέλιξης. Από κει και πέρα, μπαίνει το νερό στο αυλάκι και ξαναβρίσκεις τη ροή σου.

Πωλούνται πουθενά εμπνεύσεις και κίνητρα;

Καλά είναι όλα αυτά στην θεωρία. Πώς υλοποιούνται στην πράξη; Πώς μπορεί δηλαδή κάποιος από μας είτε να βάλει στη ζωή του ένα κίνητρο που να τον εμπνεύσει είτε να συναντήσει μια έμπνευση η οποία να τον ενεργοποιήσει και να τον κινητοποιήσει.

Για να συναντήσεις την έμπνευση χρειάζεται να είσαι εκτεθειμένος σε καινούργια ερεθίσματα. Αν τα ερεθίσματα που δέχεσαι είναι επαναλαμβανόμενα, μειώνονται οι πιθανότητες ο επεξεργαστής του νου να δημιουργήσει νέους συνδυασμούς. Συνεπώς μειώνονται οι πιθανότητες να είσαι δημιουργικός. Αυτός είναι λοιπόν ο κύριος σκοπός μας εδώ: Ν’ αναζητήσουμε καινούργια κίνητρα κι εμπνεύσεις. Απ’ ό,τι καταλαβαίνεις το θέμα δεν είναι καθόλου εύκολο.

Δεν παύει όμως να είναι μια πρόκληση. Καμιά φορά η έμπνευση μπορεί να προέλθει κι από μια πρόκληση. Είναι ανάμεσά μας κάποιοι που - αν τους πεις - «αυτό δεν το καταφέρνεις με τίποτα», είναι ικανοί να μπούνε σ’ ενεργητική φάση στο άψε - σβήσε. Είμαι κι εγώ ένας απ’ αυτούς. Έτσι... παίρνω φωτιά. Γι’ αυτό το λόγο, πριν ξεκινήσουμε μαζί αυτή την αναζήτηση, θα ήθελα να την παρομοιάσουμε μ’ ένα ταξίδι σε κάποιο αξιοπρεπές κρουαζιερόπλοιο.

Ο «καπετάνιος» σ’ αυτό το πλοίο είμαι εγώ.

 

Βιογραφικό «Καπετάνιου» με βάση τις πράξεις του:

Πρωταρχική αξία: Εξιδανίκευση της δύναμης σε όλες της τις μορφές. (Τις λεπτομέρειες θα τις μάθεις στην πορεία).

Δευτερογενής αξία: Συνεχής αμφισβήτηση των ορίων:

7 χρονών, τολμάω να βγω στη σκηνή και γίνομαι μέχρι να τελειώσω το σχολείο «θεατρικός πρωταγωνιστής»...

11 χρονών κι ενώ είμαι ο πιο κοντός απ ‘ όλους αποφασίζω ότι το αγώνισμά μου είναι ο δρόμος 110 μετ’ εμποδίων. Από 16 χρονών και πέρα δεν είδα κανενός την πλάτη στο αγώνισμα αυτό. Μόνο που είχα ένα ελάττωμα: Τα κύπελλα και τα μετάλλια τα χάριζα στους ...έρωτες.

16 χρονών ξεκινάω Καράτε. Στα 22 έχω πάρει την πρώτη μαύρη ζώνη και είμαι ταυτόχρονα ο πρώτος άνθρωπος που δίδαξε Καράτε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

18 χρονών εκδίδω την πρώτη μου ποιητική συλλογή: Κάστρα και Δρόμοι.

Στα 30 μου ξαναπηγαίνω στις Η.Π.Α για το διδακτορικό. Τι διάλεξα για θέμα διατριβής; Η σχέση ανάμεσα στην προσωπικότητα και την καρκινογένεση! Εδώ κι αν έχουμε αμφισβήτηση των ορίων.

Γυρίζω στην Ελλάδα στα 34 και γράφω το πρώτο μου βιβλίο: «Αντιμετωπίζοντας το χωρισμό». Το βιβλίο αυτό είχε δύο τεράστια ταμπού: Το πρώτο: Την εποχή εκείνη αρκετοί βιβλιοπώλες ήταν απρόθυμοι να βάλουν το βιβλίο στο μαγαζί τους. Έλεγε χαρακτηριστικά κάποιος βιβλιοπώλης στον εκδότη μου «εγώ χωρισμό στο μαγαζί μου δεν βάζω».

Σα να μην έφτανε αυτό, υπήρχε κι άλλο ταμπού: Εγώ, ο Διδάκτωρ Φιλοσοφίας στην Ψυχολογία έγραφα στο κοινό (στο οποίο ήθελα να εδραιωθώ ως... επιστήμων) «κοιτάξτε παιδιά πώς έγινα... ρόμπα όταν με άφησε η woman (να πούμε και κανένα... ελληνικό). Ο εκδότης μου με ρωτούσε: «Είσαι σίγουρος πως αυτό θέλεις να το διατυπώσεις έτσι; Δεν υποβαθμίζει το κύρος σου;» Κι εγώ του απαντούσα: «Να το βράσω το κύρος όταν είναι σε βάρος της αυθεντικότητας». Πάντως, ήμουν τυχερός που το βιβλίο μου έπεσε στα χέρια αυτού του ανθρώπου. Παρόλα τα ταμπού, ο εκδότης δεν δίστασε. Έτσι, το βιβλίο βγήκε στη αγορά. Μέχρι σήμερα το βιβλίο αυτό έχει φτάσει στην 16^η έκδοση.

Σαν ψυχολόγος ασχολήθηκα με θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν λίγοι στο χώρο της ψυχολογίας: Το φλερτ, τη σχέση μας με το χρήμα, την ικανότητα του νου να θεραπεύσει το σώμα και άλλα. Δεν νιώθω την ανάγκη να σου πω περισσότερα.

Αν σου κάνω, ανεβαίνεις στο πλοίο. Αν δεν σου κάνω, ξάπλωσε στην πολυθρόνα και διάβασε αυτό το βιβλίο όπως θα διάβαζες ένα μυθιστόρημα. («Ξεχαστείτε μ’ ένα ΑΡΛΕΚΙΝ»). Απ’ τη στιγμή που αποφασίζεις ν’ ανέβεις στο πλοίο, μπορείς να διαλέξεις όποιο ρόλο θέλεις. Θέλεις να είσαι ο δεύτερος καπετάνιος; Θέλεις να είσαι η λυγερόκορμη που λιάζεται στην πισίνα; Όμως, απ’ τη στιγμή που αποφασίζεις να είσαι πάνω στο κρουαζιερόπλοιο είτε σαν επιβάτης είτε σαν «πλήρωμα», τέρμα οι ...ξάπλες. Θα πάρεις χαρτί και μολύβι και θα δουλέψεις. Μόνον τότε θα έχεις αποτελεσματικά ...αποτελέσματα.

Το βασικό μου χαρακτηριστικό σαν ...καπετάνιος είναι η συνεχής αμφισβήτηση των ορίων. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, μπορεί να σε πιάσει ....«ναυτιλία». Σ’ αυτή την περίπτωση, πάρε μια δραμαμίνη και συνέχισε. Πάντως, ένα μπορώ να σου υποσχεθώ: Αν μπεις σ’ αυτό το κρουαζιερόπλοιο που αναζητά τις καινούργιες μας αγάπες και δουλέψεις, θα ξεχάσεις τι θα πει βαρεμάρα, επανάληψη και ανία.

---

[1]                 Δεν έχω διαθέσιμα τα συγκεκριμένα στατιστικά στοιχεία αλλά, πιστεύω πως αυτού του είδους οι καταθλίψεις πρέπει να είναι λιγότερες από 5% του συνόλου των διαγνώσεων της μορφής «έχεις κατάθλιψη».