Είμαστε στον Ιούνιο του 2011. Εδώ και 20 μέρες περίπου, σε πολλές μεγάλες πόλεις της Ευρώπης συγκεντρώνονται στις κεντρικές πλατείες καθημερινά άνθρωποι κι ασχολούνται με την άθλια οικονομική και κοινωνική κατάσταση στην οποία περιήλθαμε με τις κυβερνήσεις που ψηφίσαμε. Μάλιστα, μέχρι τώρα το κίνημα αυτό δεν έχει «καπελωθεί» από καμία κομματική ή ατομική ιδιοτέλεια!
Ακούω στο ραδιόφωνο (TV δεν βλέπω) κάποιους δημοσιογράφους και πολιτικούς αναλυτές να προβλέπουν ότι «αργά ή γρήγορα» το κίνημα αυτό θα ...ξεφουσκώσει. Με αυτή τη λογική, του «αργά ή γρήγορα», το κόμμα των Μπολσεβίκων κάποτε ξεφούσκωσε. Μέχρι να ξεφουσκώσει όμως, του πήρε πάνω από 70 χρόνια. Προσωπικά πιστεύω πως θ’ αργήσει να ξεφουσκώσει. Γιατί ; Διότι υπάρχουν ψυχολογικές ανάγκες που το κρατάνε ζωντανό. Είπα λοιπόν, να στραφώ στις ψυχολογικές πλευρές του κινήματος των «αγανακτισμένων» που πιστεύω ότι θα το κρατήσουν ζωντανό για περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι προβλέπουν οι δημοσιογράφοι και οι «πολιτικοί αναλυτές». Ξεκινάμε:
Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 έγινε σ’ ένα Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο ένα πείραμα που το αναφέρουν κάποια βιβλία Κοινωνικής Ψυχολογίας: Κάλεσαν μια ομάδα φοιτητών. Τους συγκέντρωσαν σε μια αίθουσα αναμονής. Την ώρα που περίμεναν, ήρθε ένας επιστήμονας (με άσπρη μπλούζα) και τους ανακοίνωσε ότι σε λίγη ώρα θα συμμετάσχουν σ’ ένα πείραμα στο οποίο πρόκειται να υποβληθούν σε κάποια ηλεκτροσόκ.
Στη συνέχεια κάλεσαν μια δεύτερη ομάδα φοιτητών. Αυτή τη φορά η ανακοίνωση για τα ηλεκτροσόκ δεν έγινε ομαδικά. Κάθε φοιτητής γνώριζε εκ των προτέρων ότι περιμένει για να συμμετάσχει σ’ ένα πείραμα στο οποίο επρόκειτο να υποβληθεί σε ηλεκτροσόκ. Η διαφορά όμως ήταν ότι περιμένοντας, δεν γνώριζε για ποιον λόγο ήταν εκεί οι άλλοι άνθρωποι που περίμεναν.
Αυτό που παρατήρησαν οι ερευνητές ήταν ότι, στην πρώτη ομάδα, που η ανακοίνωση έγινε σε όλους ταυτόχρονα, μόλις έφυγε ο επιστήμονας άρχισαν οι συζητήσεις. Περίμεναν να τους συμβεί κάτι που ήταν κοινό για όλους. Είχαν μια κοινή ...μοίρα. Στη δεύτερη ομάδα, περίμεναν όλοι σιωπηλοί χωρίς να ενδιαφέρονται να μιλήσουν με κανέναν.
Το πείραμα αυτό έδειξε ότι όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν έναν κοινό κίνδυνο συσπειρώνονται. Όταν όμως έχουν ένα πρόβλημα που πιστεύουν ότι είναι μόνον δικό τους, απομονώνονται. Για παράδειγμα, όταν γίνεται ένας σεισμός και διανυκτερεύουμε στους δρόμους και στις πλατείες, ερχόμαστε όλοι πιο κοντά. Αν όμως, ένα βράδυ έχεις τη ...διαίσθηση ότι θα γίνει σεισμός, πολύ δύσκολα θα τολμήσεις να μιλήσεις σε άνθρωπο. Φοβάσαι μη σε πάρουν για ...τρελό.
Μέχρι ν’ αρχίσουν οι «αγανακτισμένοι» να συγκεντρώνονται καθημερινά στις πλατείες, ο καθένας ζούσε το προσωπικό του δράμα απομονωμένος μπροστά από έναν υπολογιστή. Μπορεί και από μια τηλεόραση η οποία συνέχεια διαφημίζει προϊόντα που ενθαρρύνουν τον «μπατίρη» ν’ ανακουφιστεί με την κατανάλωση.
Όταν ξεκίνησαν οι συγκεντρώσεις, οι άνθρωποι αυτοί ανακάλυψαν ότι δεν είναι μόνοι στο πρόβλημά τους. Συνεπώς, άρχισαν να λειτουργούν οι δυνάμεις της συνοχής και της αλληλεγγύης που εμφανίζονται στους σεισμούς.
Παράλληλα, με αυτή την ενασχόληση έπαψαν να είναι κοινωνικά περιορισμένοι στους 2-3 φίλους και γνωστούς που είχαν. Οι συγκεντρώσεις αυτές τους έδωσαν τη δυνατότητα να δικτυωθούν κοινωνικά με πολλούς ανθρώπους με παρόμοια καλλιέργεια.
Μια τρίτη δύναμη είναι η δυνατότητα έκφρασης. Έχεις την ευκαιρία για 5 λεπτά ν’ αναπτύξεις τις σκέψεις σου στην ομήγυρη, αρκεί να μην έχει κάποια ιδιοτέλεια.
Η κοινωνική συνοχή, η κοινωνική αναδικτύωση και η δυνατότητα έκφρασης των απόψεών σου, για πολύ κόσμο, είναι διαχρονικές ψυχολογικές ανάγκες. Όσο θα υπάρχουν σε πρώτο πλάνο, θα κατεβαίνεις στην πλατεία. Και άσε τους ειδικούς να λένε.
Ακούω στο ραδιόφωνο (TV δεν βλέπω) κάποιους δημοσιογράφους και πολιτικούς αναλυτές να προβλέπουν ότι «αργά ή γρήγορα» το κίνημα αυτό θα ...ξεφουσκώσει. Με αυτή τη λογική, του «αργά ή γρήγορα», το κόμμα των Μπολσεβίκων κάποτε ξεφούσκωσε. Μέχρι να ξεφουσκώσει όμως, του πήρε πάνω από 70 χρόνια. Προσωπικά πιστεύω πως θ’ αργήσει να ξεφουσκώσει. Γιατί ; Διότι υπάρχουν ψυχολογικές ανάγκες που το κρατάνε ζωντανό. Είπα λοιπόν, να στραφώ στις ψυχολογικές πλευρές του κινήματος των «αγανακτισμένων» που πιστεύω ότι θα το κρατήσουν ζωντανό για περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι προβλέπουν οι δημοσιογράφοι και οι «πολιτικοί αναλυτές». Ξεκινάμε:
Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 έγινε σ’ ένα Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο ένα πείραμα που το αναφέρουν κάποια βιβλία Κοινωνικής Ψυχολογίας: Κάλεσαν μια ομάδα φοιτητών. Τους συγκέντρωσαν σε μια αίθουσα αναμονής. Την ώρα που περίμεναν, ήρθε ένας επιστήμονας (με άσπρη μπλούζα) και τους ανακοίνωσε ότι σε λίγη ώρα θα συμμετάσχουν σ’ ένα πείραμα στο οποίο πρόκειται να υποβληθούν σε κάποια ηλεκτροσόκ.
Στη συνέχεια κάλεσαν μια δεύτερη ομάδα φοιτητών. Αυτή τη φορά η ανακοίνωση για τα ηλεκτροσόκ δεν έγινε ομαδικά. Κάθε φοιτητής γνώριζε εκ των προτέρων ότι περιμένει για να συμμετάσχει σ’ ένα πείραμα στο οποίο επρόκειτο να υποβληθεί σε ηλεκτροσόκ. Η διαφορά όμως ήταν ότι περιμένοντας, δεν γνώριζε για ποιον λόγο ήταν εκεί οι άλλοι άνθρωποι που περίμεναν.
Αυτό που παρατήρησαν οι ερευνητές ήταν ότι, στην πρώτη ομάδα, που η ανακοίνωση έγινε σε όλους ταυτόχρονα, μόλις έφυγε ο επιστήμονας άρχισαν οι συζητήσεις. Περίμεναν να τους συμβεί κάτι που ήταν κοινό για όλους. Είχαν μια κοινή ...μοίρα. Στη δεύτερη ομάδα, περίμεναν όλοι σιωπηλοί χωρίς να ενδιαφέρονται να μιλήσουν με κανέναν.
Το πείραμα αυτό έδειξε ότι όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν έναν κοινό κίνδυνο συσπειρώνονται. Όταν όμως έχουν ένα πρόβλημα που πιστεύουν ότι είναι μόνον δικό τους, απομονώνονται. Για παράδειγμα, όταν γίνεται ένας σεισμός και διανυκτερεύουμε στους δρόμους και στις πλατείες, ερχόμαστε όλοι πιο κοντά. Αν όμως, ένα βράδυ έχεις τη ...διαίσθηση ότι θα γίνει σεισμός, πολύ δύσκολα θα τολμήσεις να μιλήσεις σε άνθρωπο. Φοβάσαι μη σε πάρουν για ...τρελό.
Μέχρι ν’ αρχίσουν οι «αγανακτισμένοι» να συγκεντρώνονται καθημερινά στις πλατείες, ο καθένας ζούσε το προσωπικό του δράμα απομονωμένος μπροστά από έναν υπολογιστή. Μπορεί και από μια τηλεόραση η οποία συνέχεια διαφημίζει προϊόντα που ενθαρρύνουν τον «μπατίρη» ν’ ανακουφιστεί με την κατανάλωση.
Όταν ξεκίνησαν οι συγκεντρώσεις, οι άνθρωποι αυτοί ανακάλυψαν ότι δεν είναι μόνοι στο πρόβλημά τους. Συνεπώς, άρχισαν να λειτουργούν οι δυνάμεις της συνοχής και της αλληλεγγύης που εμφανίζονται στους σεισμούς.
Παράλληλα, με αυτή την ενασχόληση έπαψαν να είναι κοινωνικά περιορισμένοι στους 2-3 φίλους και γνωστούς που είχαν. Οι συγκεντρώσεις αυτές τους έδωσαν τη δυνατότητα να δικτυωθούν κοινωνικά με πολλούς ανθρώπους με παρόμοια καλλιέργεια.
Μια τρίτη δύναμη είναι η δυνατότητα έκφρασης. Έχεις την ευκαιρία για 5 λεπτά ν’ αναπτύξεις τις σκέψεις σου στην ομήγυρη, αρκεί να μην έχει κάποια ιδιοτέλεια.
Η κοινωνική συνοχή, η κοινωνική αναδικτύωση και η δυνατότητα έκφρασης των απόψεών σου, για πολύ κόσμο, είναι διαχρονικές ψυχολογικές ανάγκες. Όσο θα υπάρχουν σε πρώτο πλάνο, θα κατεβαίνεις στην πλατεία. Και άσε τους ειδικούς να λένε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου